امام سجاد(ع) چگونه واقعه عاشورا را زنده نگه داشته است؟/آیا امام با کدام حکام اموی هم عصر بودند؟/آیا امام با قیامه پس از عاشورا موافق بودند؟

به گزارش خبرنگار جی پلاس، بیست و پنجم محرم الحرام مصادف با سالروز شهادتعلی بن الحسین، امام سجاد علیه السلام است. . امام عظیم الشانی که به اذن الهی در واقعه عاشورا به بیماری مبتلا شدند تا مسیر امامت ادامه پیدا کند. به همین مناسبت مروری هر چند کوتاه به زندگی آن بزرگوار داشت:

علی بن الحسین علیهما السلام، بنا بر قول مشهور، در جمادی الثانی سال ۳۸ هجری متولد شدند.۱ زین العابدین و سجاد از القاب آن حضرت بودند.

امام سجاد علیه السلام در جمادی الثانی یا شعبان سال ۳۶ یا ۳۷ یا ۳۸ هجری متولد شد.۲

اگر قول مشهور را قبولیم، امام سجاد علیه السلام عصر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را درک نکردند. اما عصر امیر مؤمنان، علی علیه السلام را فهمیده و حداقل دو ساله اند.

ایشان ده سال از دوران امامت امام حسن علیه السلام و ده سال از دوران امامت پدرشان، حسین بن علی علیهماالسلام را نیز درک کردند و هنگام شهادت پدرشان در کربلا، حدود ۲۲ سال داشتند.

امامت امام سجاد علیه السلام

پس از شهادت امام حسین علیه السلام در محرم سال ۶۱، امامت آن حضرت آغاز شد.

دوران آغازین امامت امام سجاد علیه السلام از حادثه کربلا شروع شد که این تا رسیدن به اسیران به مدینه، ادامه یافت.

در این دوران، امام سجاد علیه السلام در کنار امامت و رهبری، وظیفه افشاگری برضد ظلم و جور و جنایت یزید و بنی امیه را بر عهده داشت و این وظیفه را در کنار حضرت زینب علیها السلام، به خوبی انجام دادند که معروف شد. بیانات آن حضرت، خطبه هایشان در کوفه، شام و مدینه، بوده است.

زنده نگه داشتن نام و یاد امام حسین علیه السلام و عاشورا و شهدای کربلا، باعث شد که آن حضرت بیش از چهل سال برای حسین علیه السلام و مصیبت های کربلای گریه کنند. به طوری که او را از بکّایین (گریه مشتریان) تاریخ دانسته اند.

آغاز امامت امام سجاد علیه السلام با اسارت و سختی ها و مشکلات همراه بوده است. آن حضرت در این دوران، در کوفه، شام و مدینه به افشای جنایات بنی امیه و یزید پرداختند. بیانات آن حضرت، صریح و افشاگرانه بوده است. ایشان پیام آور، پیام رسان و از راویان حادثه کربلا اند.

دوره بعدی امامت آن حضرت، همزمان با قیام ها و شورش ها بوده است.

پس از حادثه کربلا، قیام ها و شورش هایی صورت گرفت. برخی از این قیام ها و شورش ها برای خون خواهی حسین بن علی علیهما السلام بوده است. اما امام سجاد علیه السلام هرگز از این قیام حمایت نکردند. گرچه از برخی از این قیام ها، رضایت دارند.

یکی از سخت ترین حوادث دوران امامت امام علیه السلام، حمله بی رحمانه بنی امیه (یزید) به مکه و مدینه بود که امام علیه السلام باید سکوت کنند تا اندک شیعیان پیرو اهل بیت علیهم السلام را حفظ کنند.

امام در دوران پس از یزید سعی کردند با ذکر و یاد عاشورا و پیام های آن، به نشر و گسترش مبانی فکری و اعتقادی شیعه و در عین کادرسازی و تربیت نیرو به افشای چهره امویان بپردازند.

دوره بعدی امامت آن حضرت، دوره به رسیدن مروانی هاست. پس از یزید، خاندان مروان به قدرت رسیدند. مروانیان اموی، ادامه حکومت سفیانی اموی بودند. امام سجاد علیه السلام ۲۱ سال از دوران امامت خویش را در عصر عبدالملک بن مروان اسپری کردند. عبدالملک، فرد باهوش، دانشمند، زیرک و از سخت ترین و خشن ترین حکام مروانی بود و آن حضرت در این دوره روزگار سختی را گذراندند. عبدالملک از فقهای مدینه و از زهاد شمرده می شد و اغلب اوقات خود را در مسجد اسپری می کرد و به حمامه المسجد (کبوتر مسجد) معروف بود.

بنابراین، تبیین معارف اصیل و شیعی اسلامی و بر حقانیت و صلاحیت اهل بیت علیهم السلام، برای رهبری جامعه اسلامی کاری بد و خطرناک بود و نظام حاکم را برمی انگیخت و آنان، شیعیان را قلع و قمع می کردند. از این رو، آن حضرت برای بیان معارف الهی، از پوشش دعا استفاده کرده و از این طریق، به نشر و گسترش معارف اهل بیت علیهم السلام پرداختند.

برای شناخت وضعیت این دوره، کافی است بدانیم که فرمانده و نماینده عبدالملک، در مکه و مدینه، سفاکی به نام حجاج بن یوسف ثقفی بود. حجاجی که مکه را با منجنیق، سنگباران کرد و به مدینه و قبر شریف نبوی، جسارت کرد و بعدها حاکم عراق شد.

مورخان، حجاج را دژخیم ترین خلیفه زمان دانسته اند، به طوری که بیش از صد و بیست هزار نفر به دست او کشته شدند.

حجاج، شیعیان را می کشت و زندیق و کافر، در نظر او، بهتر از شیعه علی علیه السلام بود.

او در خلافت عبدالملک مروان، بیش از بیست سال بر حجاز و عراق حکومت کرد. دوران حکومت حجاج، دوران رعب و وحشت و اختناق بود و امام سجاد علیه السلام در چنین زمانی، وظیفه هدایت امت و جامعه را بر عهده داشتند.

در عصر امام سجاد علیه السلام، تشیع از نظر ظاهری و کیفی و در نظر معرفتی، سیاسی، اجتماعی، اعتقادی و دینی، در وضعیت بسیار بدی قرار گرفته بود. امام سجاد علیه السلام در توصیف چنین وضعیتی فرمودند: «در تمام مکه و مدینه، بیست نفر محل که ما را دوست بدارند».

در دوران دیگر حاکمان مروانی نیز امام سجاد علیه السلام، امامت را به صورت مخفی و با تقیه و در محیطی رعب آور، بر دار بودند.

در چنین وضعیتی، اختناق، رعب، وحشت، نظارت شدید و تسلط جاسوسان اموی، همیشه جریان داشت.

امام سجاد علیه السلام در روایتی، وضعیت اهل بیت علیهم السلام در میان امویان را شبیه وضعیت بنی اسرائیل در میان فرعونیان توصیف کرده اند.

عصر امام سجاد علیه السلام عصر اشرفیت، تکبر، خودخواهی، ظلم، ستم و مفاسد اموی و مروانی بود. امام علیه السلام در این عصر پرآشوب و پر فتنه، مظهر و نماد فضیلت ها بود و با عبادت و بندگی خداوند، کمک به فجیران و محرومان، کرامت و گذشت و بردباری، مظهر فضایل و مناقب علوی بود.

آن حضرت در دوران امامت خویش، حداقل با شش خلیفه معاصر بودند: یزید (۶۱-۶۴)، عبدالله بن زبیر (۶۱-۷۳)، معاویه بن یزید (۶۴)، مروان بن حکم (۶۵)، عبدالملک مروان. ۶۵-۸۶)، ولید بن عبدالملک (۸۶-۹۶).

امام سجاد علیه السلام در مجموع ۳۴ سال امامت کردند و محیط را برای امامت فرزندشان، امام باقر علیه السلام آماده کردند.

امام سجاد علیه السلام در سال ۹۴ یا ۹۵ به دست ولید بن عبدالملک بن مروان به شهادت رسیدند.

پی نوشت ها:

۱. شیخ مفید، الارشاد، ج ۲، ص ۱۳۷

۲. شهیدی،زندگانی علی بن الحسین، ص ۳۰

برگرفته از پایگاه خبری حوزه